محاسبه بی ام ای ( BMI )

25 دی محاسبه بی ام ای ( BMI )

محاسبه بی ام ای ورزشکاران

شاخص توده بدن یا BMI با استفاده از معادله‌ای که رابطه بین قد و وزن شماست، اندازه‌گیری می‌شود. اگرچه شاخص توده‌ی بدنی معیار خوبی برای اندازه‌گیری سطح چربی بدن است اما مصون از خطا نیست. حتی اگر شما اندامی استخوانی داشته و لاغر و سالم باشید ممکن است شاخص توده بدنی شما، چربی بیش‌ازحد را نشان دهد. در واقع می‌توان این‌گونه استنتاج کرد که برای محاسبه ساختمان بدنی یک ورزشکار نمی‌توان تنها به معادله BMI بسنده کرد بلکه در کنار آن باید از روش‌های دیگری برای تعیین اینکه آیا فرد ورزشکار در وزن سالم هست یا خیر، استفاده کرد. دسته‌بندی BMI بر اساس طبقه‌بندی‌های سازمان بهداشت جهانی صورت گرفته است بنابراین نمی‌توان از آن به‌ عنوان معیاری برای تعیین سلامت وزنی استفاده کرد چراکه نمی‌تواند فاکتورهایی مانند عضله در برابر چربی را در نظر بگیرد. توجه داشته باشید بی ام ای، سن شما، جنسیت، ترکیب طبیعی بدن و قومت شما را در نظر نمی‌گیرد درصورتی‌که تمامی این عوامل بر وزن شما اثر می‌گذارند.

بی ام ای طبیعی باید بین 18.5 تا 24.9 باشد. اگر شاخص توده بدنی شما بین 25 تا 29.9 است دچار اضافه‌ وزن هستید و اگر BMI بیش‌تر از 30 باشد شما چاق شناخته می‌شوید. این طبقه‌بندی‌ها نسبت به وزن تمامی افراد اعمال شده که در آن وزن سنگین‌تر احتمالاً به دلیل فراوانی چربی بدن است نه عضله. وجود چربی بیش‌ازحد در بدن خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن ازجمله بیماری‌های قلبی، دیابت نوع 2 و فشارخون بالا را افزایش می‌دهد. در مقابل عضله بافتی متراکم‌تر از چربی است و فراوانی توده بدون چربی را در مقیاس وزن افزایش می‌دهد که درنهایت با افزایش مقدار bmi همراه خواهد بود. بااین‌حال به این دلیل که وزن اضافی شما ناشی از عضله بوده و از چربی بیش‌ازحد نیست، خطرات مربوط به افزایش چربی در بدن، سلامت شما را تهدید نخواهد کرد.

درصد چربی بدن ورزشکاران نسبت به افراد عادی بسیار کمتر است البته سطح چربی ورزشکاران زن به دلایل ژنتیکی نسبت به مردان ورزشکار بیش‌تر است. درصد نرمال چربی برای زنان بین 25 تا 31 درصد و برای مردان بین 18 تا 24 درصد است، درصورتی‌که درصد چربی بدن ورزشکاران زن بین 14 تا 20 درصد و برای مردان ورزشکار بین 6 تا 13 درصد است. بنابراین اگر میزان درصد چربی بدن زنان بیش‌تر از 32 درصد و برای مردان 25 درصد یا بیش‌تر باشد حتی اگر ورزشکار باشند، نشان از زیاد بودن میزان چربی بدن آن‌ها است لذا خطرات ابتلا به بیماری‌های ناشی از افزایش چربی آن‌ها را تهدید خواهد کرد.

برای محاسبه چربی بدن خود می‌توانید از یک معیار تخصصی برای ارزیابی کمک بگیرید و یا از کالیبرهای حرفه‌ای بدن‌سازی برای اندازه‌گیری استفاده کنید. روش‌های دقیق‌تری مانند وزن کردن زیر آب و اسکن DEXA نیز در دسترس هستند که به تجهیزات تخصصی نیاز داشته و باید توسط متخصصان آموزش‌دیده انجام شوند. توجه داشته باشید چربی در تمام بدن به‌طور یکسان پخش نمی‌شود. چربی‌هایی که در دیواره شکمی و در اطراف اندام داخلی بدن جمع می‌شوند یا سلولیت­های موجود در زیر پوست باسن، ران ، بازو و شکم  بسیار خطرناک‌تر هستند. اگر اندازه دور شکم در مردان بیش‌تر از 100 سانتی‌متر و در زنان بیش‌تر از90 سانتی‌متر باشد، نشان دهنده فراوانی چربی شکمی است و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را گوشزد می‌کند. برای اندازه‌گیری چربی دور شکم باید نقطه‌ای بالاتر از استخوان‌های لگن خود را اندازه بگیرید.

محاسبه بی ام ای و رژیم غذایی سالم

اگرچه سن شاخص توده بدنی شما را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار نمی‌دهد اما ازآنجایی‌که افزایش سن با کاهش سرعت سوخت‌وساز بدن و تحرک کمتر همراه است به‌ نوبه خود می‌تواند بر شاخص توده بدنی تأثیر منفی داشته باشد. اما با ورزش منظم در سطحی مناسب، و انتخاب یک رژیم غذایی متعادل و کنترل‌شده می‌توانید از افزایش وزن ناشی از بالا رفتن سن جلوگیری کنید. اگر شما جوان و در حال رشد هستید به دلیل افزایش قد BMI شما به‌طور واضح تغییر خواهد کرد حتی اگر وزن شما ثابت باشد. بی ام ای عموماً برای سلامت وزنی بزرگ‌سالان مورداستفاده قرار می‌گیرد.

رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل مواد مغذی مانند گوشت بدون چربی یا دیگر منابع پروتئینی مانند ماهی، سبزیجات، سالاد یا کلیه محصولات لبنی کم‌چرب و میوه‌های تازه باشد در بهبود BMI، مؤثر خواهد بود. علاوه بر چیزی که می‌خورید میزان استفاده شما از این مواد نیز از دیگر عواملی است که برای کنترل و بهبود BMI باید موردتوجه قرار گیرد. نگران نباشید هنوز هم می‌توانید از میان وعده‌های غذایی استفاده کنید اما باید تنقلات سالم بخورید و اینکه همان‌طوری که از نامشان پیداست میان وعده هستند بنابراین نباید به مقدار زیاد مصرف شوند. اگر شما کمتر از آن مقدار انرژی­ای که بدنتان نیاز دارد مصرف کنید شاخص توده بدنی شما کاهش می‌یابد  ترجیحاً با کاهش میزان چربی‌های اشباع‌شده، قندهای اضافه و غذاهای سرخ‌شده.

همان­طوری که می‌دانید افزایش BMI می‌تواند به معنای افزایش چربی دور شکمی و مواجه با مشکلات اضافه‌وزن باشد. خطراتی که با اضافه‌وزن مرتبط است شامل بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی، دیابت نوع 2، فشارخون بالا و سرطان است. با افزایش وزن فشار بروی ستون فقرات، رباط‌ها و مفاصل افزایش می‌یابد و اندام داخلی به‌ ویژه کبد و کلیه‌ها به‌طور مطلوب کار نمی‌کنند. با تغییر و بهبود عادت‌های تغذیه‌ای می‌توان میزان BMI را بهبود بخشید، انرژی بیشتری داشت و از انجام فعالیت‌ها و تمرینات بدنی لذت بیشتری برد که به‌نوبه خود به کاهش وزن نیز کمک می‌کنند.

محاسبه بی ام ای کودکان

با توجه به اینکه کودکان در حال رشد بوده و بدن آن‌ها به‌سرعت در حال تغییر است بنابراین برای دستیابی به میزان سلامتی بدن وی به استاندارهای مختلفی برای ارزیابی نیاز است و نمی‌توان فقط از BMI استفاده کرد. اما محاسبه بی ام ای کودکان به شما کمک می‌کند تا از اضافه‌وزن یا کمبود وزن کودک خود با توجه به قد، سن و جنس بیولوژیکی آن اطلاع یابید. با دانستن مقدار شاخص توده بدنی کودک خود می‌توانید اقدامات لازم برای ایجاد سبک زندگی سالم و فعال را در پیش گیرید. حفظ BMI کودک در محدوده سالم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی در بزرگ‌سالی را کاهش دهد.

محاسبه بی ام ای کودکان بر اساس قد و وزن کودک آغاز می‌شود. همانطوری که پیش‌تر گفتیم BMI میزان چربی بدن را در مقابل حجم عضلات( ازجمله ماهیچه، چربی و استخوان) اندازه نمی‌گیرد، این در مورد بدن کودکان نیز صدق می‌کند. بنابراین این فاکتور ارزیابی فقط تا حدودی می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف و در حال رشد، استفاده شود.

برای محاسبه دقیق BMI باید قد و وزن را دقیق اندازه‌گیری کرده و سپس وزن را بر مجذور قد  تقسیم کنید. حال برای تفسیر شاخص توده بدنی کودک خود باید از یک نمودار رشد که شاخص توده بدنی را بر اساس سن کودکان و نوجوانان نشان می‌دهد استفاده کنید. شاخص توده بدنی کودکان با یک درصدی بیان می‌شود. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توانید نمونه‌هایی از این نمودارهای استاندارد را بیابید. نمودار CDC نمونه‌ای از این نمودارهاست که درصد شاخص توده بدنی گروه سنی بین 2 تا 20 سال را نشان می‌دهد.

برای خواندن نمودار ابتدا سن کودک خود را در پایین نمودار پیدا کنید سپس عددی را که به‌عنوان شاخص توده بدنی کودک خود طبق فرمول بدست آورده‌اید، در کنار آن بیابید. به‌طور کلی اگر شاخص توده بدنی کودک شما پایین‌تر از 5 درصد باشد کودتان دچار کمبود وزن است. اگر BMI کودک بیش‌تر از 5 درصد و کمتر از 85 درصد باشد وزن کودک نرمال و مطلوب است. بااین‌حال هنوز هم باید فعالیت‌های کودک و عادت‌های تغذیه‌ای او را تحت نظر داشته باشید به خصوص اگر شاخص توده بدنی او در خارج از دامنه‌ی فوق قرار داشته باشد. اگر کودک شما دارای BMI بیش‌تر از 85 درصد و زیر 95 درصد باشد دارای اضافه‌وزن بوده و کودکان با BMI بیش‌تر از 95 درصد چاق هستند یعنی در معرض خطر مشکلات سلامتی قرار می‌گیرند.

در محاسبه شاخص توده بدنی کودک، BMI بین 5 تا 85 درصد نرمال بوده و کودکان با Bmi بیش‌تر از 95 درصد دچار اضافه وزن و چاقی هستند و سلامتی­شان در معرض خطر است.

توجه داشته باشید که محاسبه  بی ام ای کودکان یک ابزار تشخیصی برای سلامت وزنی در کودکان نیست. اگر محاسبات شما کمبود یا اضافه‌وزن کودکتان را نشان می‌دهد حتماً برای تست و تجزیه‌وتحلیل دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات ممکن است بی ام ای یک کودک اضافه‌وزن را نشان دهد درصورتی‌که با مراجعه به پزشک متوجه می‌شود که حجم و توده عضلانی کودک شما قابل توجه بوده و این سبب بالا بودن عدد BMI شده است. بنابراین اجازه دهید پزشک نتایج BMI کودک شما را تفسیر کند زیرا که ممکن است برای تعیین سلامت بدنی کودک بخواهد ضخامت پوست یا دیگر عوامل را نیز در نظر بگیرد. همچنین پزشک می‌تواند ارزیابی کاملی از رژیم غذایی، فعالیت‌ها و سابقه پزشکی خانوادگی نیز داشته باشد.

مناسب‌ترین بی ام ای در بارداری

بانوانی که قصد باردارشدن دارند باید قبل از اقدام برای بارداری در جهت بهینه‌سازی وزن خود اقدامات لازم را انجام دهند. معمولاً در 3 ماهه‌ی اول بارداری اضافه‌وزنی در بانوان مشاهده نمی‌شود اما ماه‌های بعدی بارداری با افزایش وزن همراه خواهد بود. اگر BMI بانویی 30 یا بیش‌تر از آن باشد باید در خصوص خطرات چاقی در بارداری و زایمان مشاوره‌هایی را دریافت کند و قبل از بارداری به فکر کاهش وزن خود باشد. زنان باید بدانند کاهش وزن پیش از بارداری با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عوارض بالای پرفشاری خون و ماکروزومی جنین همراه است.کاهش وزن قبل از بارداری شانس تولد واژینال پس از سزارین را افزایش می‌دهد.

به زنانی که تمایل به بارداری داشته و بی ام ای آن‌ها 30 است توصیه می‌شود حداقل یک ماه قبل از اقدام برای بارداری و در طول سه‌ ماهه­ی اول بارداری حدود 5 میلی‌گرم اسید فولیک در روز مصرف کنند. زنان چاق در معرض خطر کمبود ویتامین D نیز هستند بنابراین باید این کمبود را با مصرف قرص ویتامین D جبران کنند. زنان با بی ام ای بیش‌تر از 40 باید در سه ماهه­ی سوم بارداری تحت نظارت قرار بگیرند تا ریسک حرکت جنین و غیره در آن‌ها بررسی شده و شرایط لازم برای وضع حمل و زایمان آن‌ها تعیین شود. تمامی زنان باردار باید قد و وزن خود را با استفاده از تجهیزات مناسب اندازه‌گیری کنند و شاخص توده بدنی آن‌ها در مراجعات مختلف پزشکی هم به صورت دستی و هم الکترونیکی ثبت شود. برای زنان مبتلا به چاقی بارداری در طول سه ماهه سوم باید اقدامات لازم در جهت زایمان و تولد کودک صورت گیرد.

در مورد وزن مطلوب در دوره بارداری کمی اختلاف نظر وجود دارد بااین‌حال تمرکز بر رژیم غذایی سالم می‌تواند بیش‌تر از مقادیر مشخص‌شده برای افزایش وزن مناسب باشد. زنانی که از بی ام ای مناسب یعنی زیر 25 برخوردار هستند در دوران بارداری با 11 تا 15 کیلوگرم اضافه‌وزن روبه‌رو خواهند بود. در مقابل زنانی با بی ام ای زیر 18 ممکن است با اضافه‌وزن 12 تا 18 کیلوگرمی مواجه شوند اما زنان چاق با بی ام ای بیش‌تر از 25 باید بیش‌تر مراقب باشند زیرا در طول بارداری نباید بیشتر از 6 تا 11 کیلوگرم افزایش وزن را تجربه کنند چراکه سلامت خود و جنینشان به خطر میافتد.

یکی از شاخص‌هایی که برای تعیین وزن مناسب مورداستفاده قرار می‌گیرد و با عنوان شاخص توده بدنی شناخته می‌شود  BMI است. برای محاسبه BMI دو فاکتور قد و وزن در تعیین وزن مناسب و ایده آل دخیل هستند. برای افراد بالای 19 سال، غیر ورزشکار و سالم(بدون معلولیت جسمی) BMI بین 18 تا 25 نرمال بوده و بیش­تر از آن با چاقی و اضافه وزن در ارتباط است. برای تعیین سلامت بدنی ورزشکاران، کودکان و افراد با بیماری شدید یا معلولیت جسمی BMI معیار مناسبی نخواهد بود.